Testament ustny - przesłanki jego ważności

Zapewne wielu z Państwa się wydaje, iż do ważności ostatniej woli spadkodawcy wystarczy samo przeświadczenia ludzi z jego otoczenia czy też rodziny o tym, kto i co ma otrzymać po jego śmierci. Niestety luźne zapewnienia spadkodawcy składane na co dzień lub przy okazji uroczystości rodzinnych to w polskim prawie za mało, aby uznać je za testament ustny.

Testament ustny to testament szczególny. Dopuszczalność sporządzenia testamentu ustnego przewiduje art.952 k.c., z którego wynika, że jego sporządzenie jest uzależnione od zajścia konkretnych przesłanek:

• obawy rychłej śmierci, która zachodzi, gdy świadomość spadkodawcy rychłego nadejścia zgonu wynika z istnienia rzeczywiście istniejących zagrożeń , inaczej mówiąc, gdy poczucie testatora o rychliwym zgonie, oparte jest na rzeczywistych zdarzeniach, zagrażających bezpośrednio życiu co oznacza, że subiektywnie odczuwany strach czy lęk nie będzie uzasadniał zajścia obawy rychłej śmierci

albo

• wskutek szczególnych okoliczności zachowanie zwykłej formy testamentu jest niemożliwe lub bardzo utrudnione, za takie uznawane są klęski żywiołowe czy daleko idące w skutkach awarie dezorganizujące życie społeczności.

 Testament ustny sporządza się w ten sposób, że spadkodawca oświadcza swoją wolę ustnie przy jednoczesnej obecności co najmniej trzech świadków. 

Ograniczenia co do świadków

Świadkiem sporządzania testamentu nie może być:
1)      kto nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych (osoba niepełnoletnia, ubezwłasnowolniona całkowicie lub częściowo);
2)      niewidomy, głuchy lub niemy;
3)      kto nie może czytać i pisać;
4)      kto nie włada językiem, w którym spadkodawca sporządza testament;
5)      skazany prawomocnym wyrokiem za fałszywe zeznania (od momentu uprawomocnienia się wyroku do zatarcia skazania).

Nie może być świadkiem przy sporządzaniu testamentu osoba, dla której w testamencie została przewidziana jakakolwiek korzyść. Nie mogą być również świadkami: małżonek tej osoby, jej krewni lub powinowaci pierwszego i drugiego stopnia oraz osoby pozostające z nią w stosunku przysposobienia. Jeżeli świadkiem była jedna z osób wymienionych w paragrafie poprzedzającym, nieważne jest tylko postanowienie, które przysparza korzyści tej osobie, jej małżonkowi, krewnym lub powinowatym pierwszego lub drugiego stopnia albo osobie pozostającej z nią w stosunku przysposobienia.

Testament ustny też trzeba potwierdzić!

Treść testamentu ustnego musi być stwierdzona – w dwojaki sposób, a więc przede wszystkim:

• przed upływem roku od złożenia takiego testamentu, jeden z tych trzech świadków albo osoba trzecia spisze oświadczenie spadkodawcy, podając datę i miejsce oświadczenia testatora oraz datę i miejsce sporządzenia tego pisma, a pismo to podpiszą: spadkodawca i dwaj świadkowie albo wszyscy świadkowie

• jeśli w powyższy sposób treść testamentu tego nie została stwierdzona, to można w terminie 6 miesięcy od otwarcia spadku (zgonu testatora) stwierdzić treść testamentu już przed sądem, poprzez zgodne zeznania świadków, składane przed tym sądem; jeśli przesłuchanie wszystkich świadków (czyli trzech) nie jest możliwe bądź napotyka na trudne do przezwyciężenia przeszkody to sąd może poprzestać na zgodnych zeznaniach dwóch świadków.